Nặng lòng với bản Hiêu

Nếu đã chán ngán phố phường đông đúc, chật hẹp; nếu muốn tìm một nơi phong cảnh hữu tình, không gian trong trẻo để thư giãn bên những người dân chất phác luôn đón bạn bằng những câu chào thân ái, hồn hậu; đừng chần chừ, hãy chuẩn bị hành lý và về với bản Hiêu (Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa). Một hành trình gian nan nhưng thú vị đang chờ đón bạn.

Địa chỉ đỏ cho dân “phượt”

Từ thủ đô Hà Nội, đi về hướng Nam, theo đường Hồ Chí Minh, sau 140 km bạn sẽ đến Cẩm Thủy, Thanh Hóa. Từ Cẩm Thủy, rẽ vào tỉnh lộ 217, đi thêm 36 km đường rải nhựa, bạn chính thức bước vào thử thách đến với bản Hiêu. Đoạn đường sau đó chỉ 20 km đường rừng núi nhưng sẽ ngốn của bạn gần một giờ đồng hồ trên xe gắn máy để đến một trong bốn ngôi nhà trọ hiếu khách của bản. Với chúng tôi, thời gian ấy còn kéo dài hơn dự kiến, bởi lịch trình đúng vào buổi chiều là thời điểm mặt trời xuống núi đẹp ngây ngất, nên chúng tôi không thể kìm lòng ghi lại khoảnh khắc đáng nhớ ấy.

Mặt trời xuống núi

Từ đầu làng, chúng tôi bắt gặp những cọn nước lớn. Trước kia, dân bản sử dụng cọn nước như một chiếc “cối” giã gạo nhưng nay chúng hầu như chỉ để dẫn nước và làm đẹp cho bản. 

Cọn nước của người Thái ở Suối Đũa

Những cọn nước tô điểm cho vẻ đẹp của con suối
và những mái nhà phía xa

Lang thang chụp ảnh dọc đường đến bản Hiêu thật không còn gì tuyệt hơn, nhưng chúng tôi cũng làm chủ nhà - anh Hà Văn Tùng - khá lo lắng. Anh đã gọi cho chúng tôi tới bốn lượt và đi xe ra đón chúng tôi ở đầu dốc dẫn tới nhà trọ khi đêm vừa buông xuống. Đêm ở bản thanh bình lạ. Xe máy của chúng tôi đều để dưới sàn nhà, không cần khóa cổ, mũ bảo hiểm để ngay yên xe. Tiếng ễng ương dưới ao chuôm ru chúng tôi vào giấc ngủ êm đềm. Sáng sớm chúng tôi được đánh thức bởi tiếng gà eo óc và ánh bình minh dìu dịu hắt qua cửa liếp. Đối với dân “phượt”, có thể gọi bản Hiêu là “địa chỉ đỏ” ở chốn “thâm sơn cùng cốc”.

Ngôi làng yên bình dưới chân núi, dọc đường vào bản Hiêu

Ruộng lúa xanh rờn tạo như những chiếc thảm nhung
tô điểm cho núi rừng Tây Bắc

Hiếu khách và chân tình

Bản Hiêu đẹp đến cỡ nào, bạn có thể dễ dàng nhận ra qua những tấm ảnh, nhưng để biết người bản Hiêu đáng mến ra sao, chúng tôi khuyên bạn hãy đến tận nơi và tận hưởng.

Như đã kể, trên đường đến bản, chúng tôi đã được anh chủ nhà tận tình gọi điện và chỉ dẫn từng mét đường. Bữa ăn ngon trong đêm đầu tiên ở bản cũng đã là quá tuyệt vời với gà rừng, rau sạch, rượu thơm, nhưng cảm động hơn là sự tận tình của chị chủ. Chị rót mời chúng tôi chén rượu và dành lại sự riêng tư cho khách. Khi chúng tôi không dùng hết đồ ăn, vì hơi nhiều, chị tỏ ra áy náy vì sợ khách không hợp khẩu vị. Sáng sớm, chúng tôi dậy từ tinh mơ khám phá bản Hiêu, chị chủ đã chuẩn bị bữa sáng chu đáo và không quên hỏi chúng tôi ngủ có ngon giấc. Lần thứ ba, là khi chị thu tiền trọ lúc chúng tôi ra về, vẫn với sự chất phác, chị thu tiền xong còn hỏi tôi: “Thế có đắt không ạ?” và không quên chúc chúng tôi đi đường may mắn và bỏ qua cho những sai sót của gia chủ.

Có lẽ đã lâu lắm, kể từ khi ở thành phố tới nay là mười mấy năm, dù được tận hưởng dịch vụ ở khách sạn nhiều sao, lần này tôi mới thực sự nghĩ mình là thượng khách với đúng nghĩa của từ - trân trọng mà không xa cách, thân tình mà không quỵ lụy. Có thể họ được huấn luyện, cũng có thể họ thực sự coi chúng tôi là thượng khách. Hóa ra ở nơi thâm sơn cùng cốc này, dịch vụ du lịch lại hoàn hảo và chuyên nghiệp hơn cả ở những đô thị văn minh.

Nhà ở bản Hiêu

Một đóa hoa dại vàng rực trong nắng sớm

Buổi sáng, khi chúng tôi đang hăng hái sục sạo những con đường, cây cỏ, những vạt đồi và nếp nhà sàn… thì một giọng nói cất lên “Chào anh chị ạ!”. Đó là của một cô bé chừng 14, 15 tuổi. Cô cười với chúng tôi rồi tiếp tục đi với cái gùi trên lưng. Không ai bảo ai, chúng tôi đều sựng lại. Có lẽ chúng tôi đã quá quen với sự xa cách, cảnh giác lẫn nhau nơi thành thị, vì vậy sự hiếu khách, chân tình của dân bản đã làm chúng tôi bất ngờ, xen lẫn một chút xấu hổ. Không màu mè, khách sáo; sự nhiệt tình, chất phác của người dân bản Hiêu đã khiến chúng tôi không muốn rời bước.

Người bản Hiêu

Peter và Lucie - du khách người Canada nặng lòng với bản Hiêu
đã lưu lại đây mấy ngày từ trước khi chúng tôi đến

Thông tin thêm

Bản Hiêu nằm ở Đông Nam khu Bảo tồn Thiên nhiên Pù Luông, cách thị trấn Cành Nàng (huyện Bá Thước, Thanh Hóa) khoảng 20 km. Bản nằm trong thung lũng nhỏ, bao quanh là núi Hiêu. Cây trồng chủ yếu là lúa, ngô. Hiêu theo tiếng dân tộc Thái nghĩa là con hươu. Dân làng kể rằng, sở dĩ bản được đặt tên đó là do ngày xưa có một người đi săn, đuổi theo con hươu rồi nhờ vậy mà tìm ra nguồn nước, thấy phong cảnh nên thơ với thung lũng và con thác đẹp nên định cư, lâu dần thành bản. Ngày nay dân cư bản Hiêu vẫn còn thưa thớt, có 45 hộ, 178 nhân khẩu, chủ yếu là người Thái. Bản Hiêu bắt đầu làm du lịch từ năm 2003. Hiện có bốn hộ cung cấp dịch vụ homestay (ở cùng chủ nhà) là anh Sỹ, anh Nối, anh Ba và anh Tùng. Du khách đến đây sẽ được sắp xếp ở nhà sàn, rộng rãi và sạch sẽ. 

Cẩm Giang